เจตมูลเพลิง เป็นไม้ยืนต้น มีถิ่นกำเนิดอยู่ในทวีปเอเชีย แตกใบเป็นพุ่ม ลำต้นสูงประมาณ 1-2 เมตร ใบเป็นใบเดี่ยวออกตามข้อ ขอบใบหยักเป็นลอน ลักษณะใบรูปรีเรียว ปลายใบแหลม มีดอกสีขาวออกเป็นช่อ บริเวณปลายกิ่ง มีขนบนกลีบ และก้านดอก เจริญเติบโตได้ดีในสภาพภูมิอากาศที่ร้อนชื้อ ชอบบริเวณที่มีความชื้นสูง ชอบดินร่วนอุ้มน้ำ หรือดินที่ชื้นแฉะ ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
เจตมูลเพลิงขาว นิยมใช้ส่วนที่เป็นดอก และส่วนที่เป็นใบมาปรุงเป็นยาสมุนไพร ใช้ได้ทั้งใบสดและใบแห้ง มีสรรพคุณเด่นช่วยบำรุงร่างกาย บำรุงกำลัง ช่วยกระจายเลือดลมในร่ากาย ทำให้ลำไส้รู้สึกกระปรี้กระเปร่า
คุณค่าทางด้านสมุนไพร
- ดอก : ต้มกับน้ำ ใช้ดื่ม มีสรรพคุณช่วยบำรุงเลือด และบำรุงธาตุ เป็นยาฆ่าเชื้ออ่อน ๆ ช่วยแก้อาการท้องเสีย แก้ปวดท้อง ช่วยขับลมภายใน ขับเลือดเสีย กระจายเลือดลมในร่างกาย
- ใบ : ต้มกับน้ำ ใช้ดื่มเพื่อช่วยย่อยอาหาร ช่วยละลายเสมหะในลำคอ ช่วยขับลมในกระเพาะ หรือใช้ใบสดโขลกให้ละเอียดหรือปั่นด้วยเครื่องปั่นให้ละเอียด ใช้พอกฝี ช่วยให้ฝีแห้ง ใช้น้ำคั้นทาถูนวดเพื่อแก้อาการฟกช้ำ และปวดบวม
สูตรยาชงบำรุงกำลัง
- เลือกเอาดอกสดประมาณ 1 กำมือ และใบสดประมาณ 5-10 ใบฉีกให้เป็นฝอยนำไปตากแดดให้แห้ง นำมาต้มกับน้ำใช้ดื่มเป็นยาชงสมุนไพร มีสรรพคุณช่วยบำรุงกำลัง บำรุงโลหิต กระจายเลือดลมจากส่วนกลาง ทำให้กระชุ่มกระชวย
ชื่อ : เจตมูลเพลิงขาว (Plumbago)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pumbago zeylanica Linn.
วงศ์ : Plumaginaceae